Aktiflik
tarafından Kelebek, böceklerin, pulkanatlılar veya kelebekler (Lepidoptera)
takımının kanatlı fertlerine verilen genel ad. 150.000 kadar türü
bilinmektedir.
Vücutları kiremit dizilişi şeklinde renkli pullarla örtülüdür. Pullar,
uçları yassılaşarak genişlemiş kıllardır. Ufak sarsıntılarda koparlar.
İki çift olan kanatlarının büyüklüğü türlere göre değişir. Pek az türde
ve bazı türlerin dişilerinde kanat bulunmaz. Emici tipteki ağız
parçaları hortum şeklindedir. Kullanılmadığı zamanlar bu hortum başın
alt tarafında helezon biçiminde kıvrılır. Balözü emerler. Çiçeklerin
balözünün tadını ayaklarıyla alırlar. Tat alma cisimcikleri ayaklarına
yerleşmiştir. Ayaklarıyla çiçeğin suyunu kontrol ederler. Beğendikleri
takdirde kıvrılı duran hortumlarını uzatarak emerler.
Ağız organları, yalnız çiçek tozu (polen) ile geçinen "Micropterygidae"
kelebek familyasında çiğneyicidir. Tüylü başlarında büyükçe iki petek
göz ve çoğunda iki nokta (osel) göz bulunur.
Kelebekler faaliyet durumlarına göre gece ve gündüz kelebekleri olarak
iki gruba ayrılırlar.Gece kelebekleri kalın ve ağır vücutlarıyla alaca
karanlıkta veya gece uçarlar. İnce kıl gibi olan antenlerinin ucu
sivridir. Bazı türlerde antenlerde birer dizi tüy bulunduğundan tarak
görünümündedirler. Genellikle renkleri mattır. Hızlı uçucudurlar.Bu
uçucular diğer kelebeklere göre daha hızlı uçarlar fakat daha az
uçarlar.Tehlike anında sürüden ayrılarak farklı yönlere kaçışırlar ve
tehlike bittiğinde tekrar toplanırlar
Gündüz kelebekleri gece istirahat edip, gündüz uçarlar. İnce ve hafif
vücutludurlar. Anten uçları topuzludur. Kanatları gâyet güzel renk ve
desenlerle süslüdür. Uçuşları yavaştır. Bir yere konduklarında
kanatlarını yukarıya dik tutarlar. Gece kelebekleri ise dinlenme
hâlinde kanatlarını çatı gibi gövdelerinin üzerine kapatırlar veya
tamâmen açık bırakırlar. Bu kâideler bütün kelebekler için geçerli
değildir. Meselâ; Skiperler pervâne olmadığı halde antenleri incedir.
Vücutları kalın ve renkleri mattır. Gündüz uçarlar. Çoğunlukla
pervanelerle karıştırılırlar.
Gece kelebeklerinin işitme ve koku alma duyuları da çok hassastır. Bazı
türlerin erkekleri, 5 km uzaktaki dişinin kokusunu alabilirler. Gündüz
kelebeklerinin duyargaları (anten) çıplak olduğundan bu hassaslıktan
mahrumdurlar.
Kelebeklerde çoğalma yumurta ile olur. Kelebek yumurtaları yarım küre,
küre, silindir ve iğ şeklindedir. Dişileri yumurtalarını tek tek veya
gruplar halinde ağaç kabukları veya yapraklarbitki türlerinin üzerine
veya yakınına yumurtalarını bırakırlar.
Tırtıllarda üç çift göz ve 2-5 çift karın bacağı bulunur. Ağız
parçaları ısırıcı çiğneyicidir. Alt dudağa dökü? ipek salgı bezleri
vardır. Oburca beslenen tırtıllar, 4-5 defa deri değiştirirler. Normal
iriliğe ulaşınca ipek salgısı ile kendilerine koza örerler.
Koza içinde erginin şekillendiği pupa durumuna geçer. Bir müddet sonra
pupa kabuğunu yırtar ve kozadan genç ergin yeni kelebek ortaya çıkar.
Fakat hemen uçamaz. Kanatlarındaki damarların kanla dolması ve
kuruyarak güçlenmesi için birkaç saat beklemesi gerekir. Bazı
erginlerin ömrü 24 saat, bir kısmının 1-2 aydır. Hayatları birkaç
mevsim sürenler kış uykusuna yatar veya daha sıcak bölgelere göç
ederler. Bunlar yüzlerce kilometrelik yolu uçabilecek güçtedir.
İngiltere’de yaygın bir tür, havalar soğumaya başlayınca Kuzey
Afrika’ya göç eder. Kuşların aksine kelebeklerin göçü tek yönlüdür.
Amerika’da yaşayan bir çeşidin dışında hiçbiri geri dönmez.
Bazı kelebekler zehirlidir. Bunlar çok yavaş uçar ve göz kamaştırıcı
parlak renklere sahiptir. Bu renkler düşmalarına karşı bir ikaz
işaretidir. Böcekçil hayvanlar bunları yemekten çekinirler. Bazı
kelebekler de, sahte kafa işaretleri, kanatlarındaki göz işaretleriyle
ve antene benzeyen kuyruk uzantılarıyla düşmanlarını şaşırtarak
kendilerini korurlar. Bu işaretlere aldanan avcı hayvanlar,
kelebeklerin öldürücü olmayan kısmına saldırır. Yırtık kanatlı bir
kelebek hayatını sürdürebilir. Birçokları da kondukları yerlerde
tamamen kamufle olabilirler. Kuru yaprak görünümündeki bazı kelebekleri
kondukları yerden ayırdedebilmek çok zordur.Ayrıca çiçekteki bizim
çıplak gözle göremediğimiz bir ışık vardır.Bu ışık sazesinde kelebekler
çiçeği görür.
takımının kanatlı fertlerine verilen genel ad. 150.000 kadar türü
bilinmektedir.
Vücutları kiremit dizilişi şeklinde renkli pullarla örtülüdür. Pullar,
uçları yassılaşarak genişlemiş kıllardır. Ufak sarsıntılarda koparlar.
İki çift olan kanatlarının büyüklüğü türlere göre değişir. Pek az türde
ve bazı türlerin dişilerinde kanat bulunmaz. Emici tipteki ağız
parçaları hortum şeklindedir. Kullanılmadığı zamanlar bu hortum başın
alt tarafında helezon biçiminde kıvrılır. Balözü emerler. Çiçeklerin
balözünün tadını ayaklarıyla alırlar. Tat alma cisimcikleri ayaklarına
yerleşmiştir. Ayaklarıyla çiçeğin suyunu kontrol ederler. Beğendikleri
takdirde kıvrılı duran hortumlarını uzatarak emerler.
Ağız organları, yalnız çiçek tozu (polen) ile geçinen "Micropterygidae"
kelebek familyasında çiğneyicidir. Tüylü başlarında büyükçe iki petek
göz ve çoğunda iki nokta (osel) göz bulunur.
Kelebekler faaliyet durumlarına göre gece ve gündüz kelebekleri olarak
iki gruba ayrılırlar.Gece kelebekleri kalın ve ağır vücutlarıyla alaca
karanlıkta veya gece uçarlar. İnce kıl gibi olan antenlerinin ucu
sivridir. Bazı türlerde antenlerde birer dizi tüy bulunduğundan tarak
görünümündedirler. Genellikle renkleri mattır. Hızlı uçucudurlar.Bu
uçucular diğer kelebeklere göre daha hızlı uçarlar fakat daha az
uçarlar.Tehlike anında sürüden ayrılarak farklı yönlere kaçışırlar ve
tehlike bittiğinde tekrar toplanırlar
Gündüz kelebekleri gece istirahat edip, gündüz uçarlar. İnce ve hafif
vücutludurlar. Anten uçları topuzludur. Kanatları gâyet güzel renk ve
desenlerle süslüdür. Uçuşları yavaştır. Bir yere konduklarında
kanatlarını yukarıya dik tutarlar. Gece kelebekleri ise dinlenme
hâlinde kanatlarını çatı gibi gövdelerinin üzerine kapatırlar veya
tamâmen açık bırakırlar. Bu kâideler bütün kelebekler için geçerli
değildir. Meselâ; Skiperler pervâne olmadığı halde antenleri incedir.
Vücutları kalın ve renkleri mattır. Gündüz uçarlar. Çoğunlukla
pervanelerle karıştırılırlar.
Gece kelebeklerinin işitme ve koku alma duyuları da çok hassastır. Bazı
türlerin erkekleri, 5 km uzaktaki dişinin kokusunu alabilirler. Gündüz
kelebeklerinin duyargaları (anten) çıplak olduğundan bu hassaslıktan
mahrumdurlar.
Kelebeklerde çoğalma yumurta ile olur. Kelebek yumurtaları yarım küre,
küre, silindir ve iğ şeklindedir. Dişileri yumurtalarını tek tek veya
gruplar halinde ağaç kabukları veya yapraklarbitki türlerinin üzerine
veya yakınına yumurtalarını bırakırlar.
Tırtıllarda üç çift göz ve 2-5 çift karın bacağı bulunur. Ağız
parçaları ısırıcı çiğneyicidir. Alt dudağa dökü? ipek salgı bezleri
vardır. Oburca beslenen tırtıllar, 4-5 defa deri değiştirirler. Normal
iriliğe ulaşınca ipek salgısı ile kendilerine koza örerler.
Koza içinde erginin şekillendiği pupa durumuna geçer. Bir müddet sonra
pupa kabuğunu yırtar ve kozadan genç ergin yeni kelebek ortaya çıkar.
Fakat hemen uçamaz. Kanatlarındaki damarların kanla dolması ve
kuruyarak güçlenmesi için birkaç saat beklemesi gerekir. Bazı
erginlerin ömrü 24 saat, bir kısmının 1-2 aydır. Hayatları birkaç
mevsim sürenler kış uykusuna yatar veya daha sıcak bölgelere göç
ederler. Bunlar yüzlerce kilometrelik yolu uçabilecek güçtedir.
İngiltere’de yaygın bir tür, havalar soğumaya başlayınca Kuzey
Afrika’ya göç eder. Kuşların aksine kelebeklerin göçü tek yönlüdür.
Amerika’da yaşayan bir çeşidin dışında hiçbiri geri dönmez.
Bazı kelebekler zehirlidir. Bunlar çok yavaş uçar ve göz kamaştırıcı
parlak renklere sahiptir. Bu renkler düşmalarına karşı bir ikaz
işaretidir. Böcekçil hayvanlar bunları yemekten çekinirler. Bazı
kelebekler de, sahte kafa işaretleri, kanatlarındaki göz işaretleriyle
ve antene benzeyen kuyruk uzantılarıyla düşmanlarını şaşırtarak
kendilerini korurlar. Bu işaretlere aldanan avcı hayvanlar,
kelebeklerin öldürücü olmayan kısmına saldırır. Yırtık kanatlı bir
kelebek hayatını sürdürebilir. Birçokları da kondukları yerlerde
tamamen kamufle olabilirler. Kuru yaprak görünümündeki bazı kelebekleri
kondukları yerden ayırdedebilmek çok zordur.Ayrıca çiçekteki bizim
çıplak gözle göremediğimiz bir ışık vardır.Bu ışık sazesinde kelebekler
çiçeği görür.
